حق مالکیت مهریه از لحظه جاری شدن خطبه عقد دائم یا منقطع، به زن واگذار شده و وی هر زمان که بخواهد می تواند آن را از شوهر مطالبه کند؛ مرد نیز موظف است تمام اموال و مبالغ مکتوب در سند مهریه را بپردازد. اگر شوهر توانایی پرداخت مهریه را به صورت یکجا نداشته باشد، باید دادخواست اعسار را ثبت کند؛ سپس قسط بندی مهریه توسط مراجع ذی صلاح انجام شده و زوج ملزوم به پرداخت آن است. در مقاله «قوانین جدید اعسار مهریه و نوع تقسیط آن| مراحل، مدت زمان و نکات» با استناد به مواد قانونی و تحت نظر بهترین وکیل حقوقی، به پرتکرارترین سوالات پاسخ داده می شود.
مهریه چیست؟
پیش از پرداختن به موضوع اصلی، بهتر است درک صحیحی نسبت به اصطلاح حقوقی مهریه ایجاد شود. هنگام امضا عقدنامه ازدواج، زن و مرد علاوه بر تعهد به یکدیگر، به حقوقی متقابل نیز پایبند می شوند؛ این حقوق برای مرد شامل تمکین خاص و عام همسرش از وی و برای زن، حق مالکیت مهریه، نفقه و اجرت المثل می باشد. در ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی به موضوع مالکیت مهریه توسط قانونگذار اشاره شده است:
«به مجرد عقد، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.»
نفقه تنها در زمان برقراری نکاح دائم و تمکین خاص و عام زوجه از شوهرش پرداخت می شود؛ برخلاف آن، مهریه در ازدواج رسمی یا غیر رسمی(صیغه)، حین زندگی مشترک و پس از طلاق نیز قابل مطالبه می باشد. جالب است بدانید که اگر زوجه در قید حیات نباشد هم امکان مطالبه مهریه توسط وارثین وی یعنی پدر، مادر، خواهران، برادران، فرزندان مشترک و غیرمشترک وی با ثبت دادخواست مربوطه وجود دارد.
مهریه شامل اموال منقول و غیرمنقول (غیرقابل جابه‌جایی فیزیکی) است که قول پرداخت آن ضمن ازدواج به زن از طرف شوهر داده می شود؛ محدوده اموالی که می توانند به عنوان مهریه ثبت شوند، در ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی مشخص شده است:
«مهریه در معنای هر چیزی که مالیت داشته باشد و شخص بتواند آن را تملک نماید، بیان شده است. مهریه که صداق هم نامیده می شود باید دارای ارزش مالی باشد و قابلیت تبدیل شدن به پول و ارز رایج کشور را داشته باشد.»
انواع مهریه
مهریه به دو شکل وجود دارد که باید هنگام ازدواج، نوع آن در کنار ماهیت اموال ذکر شود:
۱٫ مهریه عندالاستطاعه: اموال شوهر از طریق استعلام دادگاه مشخص می شود؛ در صورت اثبات عدم استطاعت مالی وی در امر پرداخت مهریه، پرونده مختومه اعلام می شود.
۲٫ مهریه عندالمطالبه: میزان اموال و درآمد شوهر در مسئله مطالبه مهریه عندالمطالبه توسط مراجع قضایی در نظر گرفته نمی شود؛ در صورت ثبت دادخواست از طرف زوجه، این نوع مهریه حتما وصول خواهد شد و اگر مرد نسبت به پرداخت آن مقاومت نشان دهد، امکان اعمال انواع پیگرد قانونی مانند مجازات تعزیری (حبس) علیه وی به وجود می آید.
از آنجا که مهریه و مجازات عدم پرداخت آن موضوع مورد بحث مقاله نیست، به همین مقدار اطلاعات بسنده می شود؛ در صورت تمایل به کسب اطلاعات بیشتر درباره موارد مذکور، مشاوره با وکیل خانواده در تبریز یا محل زندگیتان بسیار مفید واقع خواهد شد.
اعسار مهریه چیست؟
پس از تنظیم و ثبت دادخواست مطالبه مهریه در دفاتر خدمات قضایی از طرف زوجه، تاریخ جلسات دادگاه اعلام شده و با شرکت طرفین در این جلسات حکم صادر می شود؛ اگر نتیجه دادگاه محکومیت شوهر به پرداخت مهریه باشد، تا تاریخ مشخص، این حکم، یعنی پرداخت شدن مهریه باید اجرا شود.
اگر شرایط مالی مرد به گونه ای باشد که امکان پرداخت تمام مبلغ به صورت یکجا را نداشته باشد، شرایط ثبت دادخواست اعسار به وجود می آید؛ اعسار در لغت به معنای سختی و مشقت فراوان است، اما در اصطلاح قانونی یعنی عدم استطاعت مالی مرد در پرداخت تمام مهریه.
زوج باید با به همراه داشتن مدارکی که شرایط اعسار را اثبات می کند، اقدام به ثبت دادخواست تقسیط مهریه کند؛ پس از طی شدن فرآیند قانونی، اموال و مبالغ تحت عنوان مهریه توسط کارشناسان متخصص قسط بندی شده و در تاریخ مشخص باید به زوجه پرداخت شود. عدم پرداخت به موقع اقساط مهریه، شرایط لازم و کافی برای اعمال پیگرد قانونی علیه شوهر را به وجود می آورد.
مدارک لازم برای ثبت دادخواست اعسار چیست؟
- ارائه مدارکی برای احراز هویت زن و شوهر؛ مانند شناسنامه و کارت ملی.
- ارائه سند ازدواج یا صیغه نامه برای اثبات صحت نکاح.
- سند و دادنامه مهریه؛ برای مشخص شدن اموال منقول و غیرمنقولی که باید شوهر به زن واگذار کند.
- معرفی دو شاهد عاقل، بالغ و بی طرف به مقام قضایی برای شهادت نسبت به اعسار مرد.
- همچنین اگر ثبت دادخواست تقسیط مهریه و پیگیری مراحل آن توسط وکیل مرد انجام شود، ارائه وکالت نامه در تمام مراحل دادرسی الزامی می باشد.
مراحل ثبت دادخواست اعسار چیست؟
۱٫ صدور حکم پرداخت مهریه: ابتدا باید دعوی مطالبه مهریه توسط زن در دادگاه مطرح شود و پس از طی شدن مراحل قانونی و محکومیت مرد به پرداخت مهریه، اولین شرط برای ثبت دادخواست اعسار یا قسط بندی مهریه فراهم می شود.
۲٫ مدارک اثبات اعسار: برای بررسی استطاعت شوهر در امر پرداخت مهریه، دادگاه از طریق سیستم اسناد استعلام می گیرد؛ اموال مرد که سند رسمی دارند، طی این استعلام مشخص می شوند. همچنین برای اثبات عدم وجود اموال قولنامه ای، عدم انتقال صوری مالکیت اموال یا عدم صدور چکی بی محل و هم ارزش با دارای های مرد برای توقیف صوری اموال توسط نزدیکان، باید دو شاهد عاقل و بالغ که بی طرف هم هستند، بر اعسار شوهر شهادت دهند؛ همسایگان و اقوام دور، گزینه های مناسبی برای شهادت در جلسات دادگاه هستند.
۳٫ صدور ابلاغیه جلسات دادگاه: تاریخ، زمان و محل برگزاری جلسات دادگاه، طی ابلاغیه هایی به زن و مرد اعلام می شود؛ اگر دادخواست به صورت آنلاین ثبت شود، اعلام اطلاعات مذکور، از طریق همان سامانه خدمات الکترونیک قضایی صورت می گیرد. برای پیشروی روند پرونده، طرفین ملزم به شرکت در تمامی جلسات دادگاه می باشند؛ البته نماینده حقوقی مرد یا زن (وکیل) نیز با ارائه وکالت نامه می تواند به جای آنها در جلسات دادگاه شرکت کنند.
۴٫ صدور حکم و قسط بندی: پس از رسیدگی به پرونده طی جلسات دادگاه، حکم اعسار شوهر صادر خواهد شد؛ مهریه توسط کارشناسان متخصص قسط بندی شده و مرد ملزوم به پرداخت اقساط در تاریخ معین است. در صورتی که زوج نسبت پرداخت این مبالغ مقاومت کند، پیگرد قانونی علیه وی اعمال می شود.
مدت زمان صدور حکم اعسار چقدر است؟
می دانیم که مهریه هم در طول زندگی مشترک و هم در هنگام طلاق قابل مطالبه است؛ دلیل بیشتر دعاوی مربوط به مطالبه مهریه، مورد دوم می باشد.
از آنجا که طلاق شرایط و انواع مختلفی دارد، مدت زمان صدور حکم اعسار نیز بسته به این ملاک ها متفاوت خواهد بود؛ مثلا در طلاق های توافقی، پرداخت شدن یا نشدن مهریه و حتی شیوه پرداخت آن، از پیش توسط طرفین تعیین شده است.
بنابراین کشمش زیادی در جلسات دادگاه وجود نخواهد داشت و به تبع، مدت زمان صدور حکم طلاق و حکم اعسار نیز کوتاه تر خواهد بود؛ لیکن باز هم نمی شود بازه ای دقیق معرفی کرد و ممکن است روند پرونده ماه ها به طول انجامد. همچنین در صورت شلوغ بودن یا نبودن مراجع قضایی، نتیجه استعلام اموال مرد می تواند فورا یا در مدت زمان طولانی اعلام شود.
اثبات فرار شوهر از پرداخت مهریه با انتقال مالکیت صوری اموال یا از طریق چک بی محل و توقیف صوری، نیز مدتی را به خودش اختصاص خواهد داد. تمامی مراحل حقوقی مربوط به طلاق و مطالبه مهریه، پیچیدگی های خاص خودش را دارد، همچنین به‌روز شدن دائم قوانین به واسطه اصلاحیه ها، منجر به بروز مشکلات متعدد برای افراد غیر متخصص می گردد؛ از این رو مشاوره با یک وکیل خوب و حاذق پیشنهاد می شود.
اگر در پیدا کردن وکیل خوب مشکل دارید، نگران نباشید، زیرا وکیل از ما این کار را برای شما ساده می کند. در سایت vakilazma.com، بهترین وکلا براساس تخصص و شهری که هستند تقسیم بندی می شوند و شما می توانید با توجه به نیاز خود یک انتخاب درست داشته باشید.
روش پرداخت اقساط مهریه کدام است؟
طی جلسات دادگاه قسط بندی مهریه توسط کارشناسان دستگاه قضایی صورت گرفته و تاریخی نیز برای پرداخت هر قسط مشخص می شود؛ ابتدا ۱۰ درصد از تمام اموال تحت عنوان مهریه، به صورت پیش پرداخت از طرف زوج به زوجه پرداخت می شود. سپس اگر مرد ملزوم به پرداخت نفقه همسر و فرزندان باشد، یک چهارم درآمدش و در غیر این صورت، یک سوم درآمد شوهر به عنوان اقساط مهریه از طرف دادگاه ضبط و تحت تصرف زوجه در آورده می شود.
در چه صورت حکم اعسار یا تقسیط مهریه صادر نمی شود؟
اگر استطاعت مالی شوهر به هر نحوی در دادگاه اثبات شود، حکم اعسار صادر نخواهد شد؛ از دلایل عدم صدور حکم تقسیط مهریه، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱٫ داشتن بیش از یک واحد مسکن یا مغازه؛ چون یک واحد از هرکدام برای سرپناه داشتن و امرارمعاش مرد لازم است، جزو مستثنیات دین شناخته می شود.
۲٫ اگر شغل مرد به هر نحوی به اتومبیلش بستگی داشته باشد، داشتن یک دستگاه ممانعت قانونی ندارد؛ در شرایطی غیر از مورد مذکور، حکم اعسار توسط مقام قضایی صادر نمی شود.
۳٫ اگر مرد اصالتا پولدار باشد یا ارث قابل توجهی به وی رسیده باشد.
۴٫ اگر مرد درآمد بالایی داشته باشد.
کلام آخر
پس از ثبت دادخواست مطالبه مهریه و دادرسی مراجع ذی صلاح به آن، حکم پرداخت مهریه علیه شوهر صادر خواهد شد؛ اگر مرد نتواند به صورت یکجا مهریه را به زوجه بپردازد، باید با به همراه داشتن مدارک هویتی، سند ازدواج، استشهادنامه‌ای با مضمون عدم استطاعت مالی و… به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه کرده و دادخواست اعسار یا همان قسط بندی مهریه را ثبت کند.
اگر مرد بیش از یک واحد مسکن یا مغازه داشته باشد، اصالتا یا به واسطه ارث پولدار باشد یا…حکم اعسار برایش صادر نمی شود. عدد مشخصی به عنوان مدت زمان صدور حکم اعسار و قسط بندی مهریه معرفی نشده و بسته به شرایط هر پرونده متفاوت است و شاید ماه ها به طول بیانجامد.
منتشر شده توسط 
تریبون
Post Views: 21
