عقد مسیار یا ازدواج مسیار چیست و چه فرقی با ازدواج دائم یا صیقه ای دارد ؟
در این بخش از سایت ایران ناز درباره احکام ازدواج مسیار و شرایط آن در اسلام و ایران مطالبی را گردآوری کرده ایم. ازدواج مسیار یکی از ازدواج هایی است که اخیرا بین اهل سنت در حاشیه خلیج فارس رواج پیدا کرده است و در آن زن با قرار دادن شروطی مثل عدم ریاست مرد و آزادی در رفت و آمد از حقوقی مثل نفقه چشم پوشی می کند.
ازدواج مسیار یعنی چه؟
ازدواج مسیار اهل سنت ، به این معنی است که زن و مرد با قرار دادن شروطی برای عقد ، برخی تکالیف خود را انجام نمی دهند و از برخی حقوق صرف نظر می کنند.
ازدواج مسیار ، نوعی ازدواج دائم است ولی در آن زن ، حق نفقه و همخوابگی ندارد و شوهر هر وقت که بخواهد به نزد زن می رود و از سویی دیگر زن در زندگی اش آزاد است و مرد حق ریاست یا مدیریت نسبت به او را ندارد.
ازدواج مسیار شباهت زیادی به ازدواج موقت بین اهل تشیع دارد ولی فقهای اهل سنت ، ازدواج موقت را باطل و عامل فساد می دانند ولی اغلب آن ها ازدواج مسیار را مجاز می دانند.
برخی از منتقدان ازدواج مسیار ، این نوع ازدواج را غیر اخلاقی و کلاهبرداری برای لذت جویی جنسی می دانند و برخی از فقهای اهل سنت آن را حرام اعلام کرده اند و می گویند که عدم پرداخت نفقه و عدم تامین محل سکان زن، خلاف ذات ازدواج است.
تفاوت ازدواج مسیار با متعه در دائمی بودن آن است برای جدا شدن باید طلاق یا فسخ نکاح انجام شود و زن و شوهر از هم ارث می برند ، ولی متعه یا صیغه مدت دار است و با اتمام زمان ، به طور خود به خود پایان می پذیرد.
رواج ازدواج مسیار میان اهل سنن
ازدواج مسیار بین چه کسانی رایج است؟
در ازدواج مسیار ، معمولا زن و شوهر جدا از هم زندگی می کنند ، ازدواج مسیار بین عرب های اهل سنت حاشیه خلیج فارس ، جوانانی که امکان شروع زندگی مستقل ندارند ، مردانی که بدون همسر به مسافرت رفته اند ، زنان مطلقه یا بیوه که تمایلی به زندگی مشترک ندارند انجام می شود.
حقوقی که در ازدواج مسیار میتوان از آن ها صرف نظر کرد
– نفقه
– زندگی مشترک
– حق تعیین مسکن توسط مرد
– حق قسم یا برابری در هم بستری برای مردی که چند زن دارد.
به عقیده برخی از جامعه شناسان ، بالا بودن مهریه و هزینه های ازدواج و نگاه منفی به چند همسری باعث روی آوردن مردان به ازدواج مسیار به صورت مخفیانه شده است. مردان معمولا برای دستیابی به تمتع جنسی بدون رعایت حقوق زن و ارضای تنوع طلبی خود از ازدواج مسیار استقبال می کند.
تاریخچه ازدواج مسیار
تاریخچه ازدواج مسیار
اغلب فقها ازدواج مسیار را به عنوان یک پدیده جدید می دانند که در منطقه تمیم عربستان شروع شد و سپس در سایر مناطق گسترش پیدا کرد ، فکر اولیه این ازدواج توسط فهد الغنیم ، مطرح شده است. ولی عده ای دیگر معتقدند که این ازدواج ، سابقه تاریخی دارد و متونی فقهی از گذشته در این زمینه در دسترس است.
به عنوان مثال ابن قدامه در مغنی آورده است که : ” مردی در ازدواج با زن شرط می کند که در هفته یک شب نزد او برود یا در ازدواجی دیگر شرط کند که در هر ماه ۵ – ۱۰ درهم به زن نفقه بدهد یا شرط نماید در روزهای مشخصی از ماه به ملاقات زن برود. ” ( مقدسی ، بی تا : ج ۷ – ص ۴۵۰ )
به همین دلیل برخی از فقها عقیده دارند که فرقی بین ازدواج مسیار با ازدواجی که ابن قدامه در کتابش آورده است وجود دارد به جز اسم آن که جدیدا انتخاب شده است.
برخی از فقها ازدواج مسیار را با ازدواج لیلیات یا نهاریات ( ازدواج روزانه یا شبانه ) که از قدیم بوده است ، مقایسه می کنند. در این نوع ازدواج ، زن در منزل شوهر سکونت دارد ولی در طول روز یا در طول شب برای کار از منزل خارج می شود.
که در این مورد هم اختلاف نظر زیادی بین فقها وجود دارد و برخی می گویند ازدواج روزانه و شبانه در زمان پیامبر و خلفا رایج نبوده است بنابراین شرعی نیست و از سویی دیگر در ازدواج مسیار زن حقوق کمتری از ازدواج روزانه و شبانه دارد و نفقه نمی گیرد و در منزل شوهر سکونت ندارد بنابراین قابل قیاس نیستند.
مقایسه ازدواج مسیار با سایر ازدواج ها
ازدواج دائم به دو صورت عرفی و شرعی انجام می شود.
ازدواج دائم به دو صورت شرعی و عرفی انجام می شود. ازدواج دائم شرعی ثبت می شود ولی ازدواج دائم عرفی ثبت نمی شود. البته شرایط ازدواج در هر دو مورد مشابه هم است. یعنی حق نفقه و مبیت اجرا می شود ولی در ازدواج مسیار حق نفقه و حق سکونت زوجه وجود ندارد بنابراین مرد ریاست و مدیریتی بر او نداشته و زند می تواند بدون اجازه از منزل خارج شود و آزادانه به کارهایش برسد.
تفاوت ازدواج مسیار با ازدواج موقت در این است که ، در ازدواج موقت باید مدت ازداج تعیین شود و تعیین نشدن مهریه باعث بطلان عقد می شود ولی در ازدواج مسیار مدت تعیین نیم شود و عقد به صورت دائم است و تعیین مهریه لازم نیست.
ازدواج موقت به صورت خود به خود با به سر رسیدن مدت ، به پایان میرسد ولی در ازدواج مسیار با وجود حقوقی که زن از دست می دهد باید خطبه طلاق توسط زوج خوانده شود.
حدن صاب ازدواج مسیار مانند ازدواج دائم ، ۴ زن است در حالی که ازدواج موقت حد نصاب ندارد.
دلایل زنان و مردان برای ازدواج مسیار
دلایل زنان برای ازدواج مسیار
افزایش تعداد زنان مجرد در کشورهای عربی که به سن ازدواج رسیده اند ولی به دلیل جنگ یا ازدواج مردان با زنان خارجی اما امکان ازدواج برایشان فراهم نیست.
دیدگاه منفی مردان به زنان ازدواج نکرده یا مطلقه به خصوص اگر فرزند داشته باشند.
دختران دانشجو برای داشتن محرم در سفر خواهان ازدواج مسیار هستند.
ازدواج مسیار زنان با مردانی که زیاد سفر می کنند و معمولا هر ماه یک بار به مسافرت می روند برای گردش و مسافرت به نقاط مختلف دنیا.
بهره مندی از منافع همراه داشتن محرم ، در برخی از کشورهای عربی ، ورود زنان به اماکنی مثل رستوران ها یا نمایشگاه ها مشروط به همراه داشتن محرم است.
در برخی از موارد ازدواج مسیار ، زن شرط می کند که مرد اجاره منزل او را بپردازد حتی اگر طلاق بگیرند بنابراین مدت کوتاهی ازدواج ، زندگی زن در مسکن مناسب را تامین می کند.
زنانی که مشغله کاری زیادی دارند ، در ازدواج مسیار نیاز نیست مسئولیتی برعهده بگیرند و با شوهر شرط می کنند که کاری به زمان ورود و خروج و مکان هایی که می رود نداشته باشد.
برخی از زنان به دلیل این که ازدواج دائم مناسب برایشان پیش نمی آید و سنشان بالا رفته برای مادر شدن ، اقدام به ازدواج مسیار می کنند و به عنوان زن دوم یا سوم انتخاب می شوند و تمام مسئولیت تربیت و هزینه های فرزندشان را برعهده می گیرند.
برخی از زنان که تمایلی به قید و بندها و مسئولیت های ازدواج ندارند ولی می خواهند غرائزشان را رفع کنند از ازدواج مسیار استقبال می کنند.
دلایل مردان برای ازدواج مسیار
مردانی که به دنبال تعدد زوجات یا معاشرت جنسی با چند زن دارند یا نمی توانند از نظر مالی ازدواج مجدد نمایند و از پس تامین هزینه های مهریه ف نفقه و تامین محل سکونت بر نمی آیند خواهان ازدواج مسیار هستند.
مردانی که توانایی مالی خوبی دارند ولی نمی خواهند اموال خود را برای ازدواج مجدد خرج کنند.
برخی زنان ثروتمند در ازدواج مسیار بخشی از اموال خود را به شوهر می بخشند که آن ها را ترک نکند.
ناراحتی فرزندان ، خویشان و همسر اول از ازدوا مجدد باعث می شود که مرد به صورت مخفی رو به ازدواج مسیار بیاورد و در صورتی که به شهر های مختلف برای کار سفر می کند، در هر شهر خانه و خانواده ای مخفیانه تشکیل بدهد.
