جرم قتل ناموسی چیست؟جنایات اخیر که به پای ناموس پرستی انجام شد
قتل ناموسی و جرم آن در ایران و قانون کشورمان چیست؟قتل تکان‌دهنده مونا حیدری دختر ۱۷ ساله اهوازی توسط همسر و برادرشوهرش و چرخاندن و نمایش‌دادن سر بریده او در سطح شهر توسط قاتل، از روز گذشته در فضای مجازی و محافل رسانه‌ای بسیار پربحث شده و واکنش‌های زیادی را برانگیخته است.
از جمله این واکنش‌ها، نظر بسیاری از کاربران است که معتقد بوده‌اند قتل ناموسی مجازات چندانی ندارد و قاتل، بعد از مدتی آزاد میشود. اما ببینیم چنین جنایت‌هایی واقعا چه مجازاتی در قانون دارد؟
«قتل ناموسی» یک ترکیب عرفی و فرهنگی است و هیچ کجای قانون چنین عنوانی نیامده است اما در اصطلاح، به قتل همسر، خواهر و دختر به بهانه تعصب و غیرت‌داشتن روی این افراد گفته میشود و با توجه به چنین تعریفی، به نظر می‌رسد حادثه اهواز نیز در رده قتل‌های ناموسی قرار می‌گیرد.
قتل همسر، با قتل‌های دیگر هیچ تفاوتی ندارد و مستوجب قصاص است منتها اجرای قصاص، منوط به درخواست اولیای دم مقتول و البته پرداخت نصف دیه است.
تنها در یک مورد، قتل زن توسط شوهرش قصاص ندارد و آن هم فرض ماده ۶۳۰ قانون مجازات اسلامی است. این ماده مقرر می‌دارد: «هر گاه مردی همسر خود را در حال زنا با مرد اجنبی مشاهده کند و علم به تکمین زن داشته باشد می‌تواند در همان حال آنان را به قتل برساند و در صورتی که زن مکرّه باشد فقط مرد را می‌تواند به قتل برساند. حکم ضرب و جرح در این مورد نیز مانند قتل است.»
در مورد این ماده باید توجه داشت که صرفا مشاهده عمل زنا مجوز قتل است، نه هر گونه رابطه‌ای. بنابراین حتی اگر مردی همسر خود را با مرد غریبه در یک خانه و حتی در وضعیت نامناسبی ببیند اما زن و مرد مشغول رابطه جنسی کامل نباشند، باز هم مرد در صورت قتل همسرش یا آن مرد، مستحق قصاص خواهد بود.
همچنین در فرض ماده، باید مرد بتواند زنا کردن همسرش با مرد غریبه را با ادله قانونی در دادگاه ثابت کند وگرنه محکوم به قصاص خواهد شد.
نوع دیگر قتل ناموسی، قتل خواهر است. در این مورد نیز مجازات قصاص در نظر گرفته شده منتها مثل همه موارد دیگر، نیازمند درخواست قصاص از سوی اولیای دم است.
معمولا در این موارد از آنجا که پدر و مادر قاتل و مقتول مشترکند، در عمل راضی به قصاص فرزند خود نمی‌شوند اما در این صورت هم قاتل بدون مجازات نمی‌ماند و در ادامه، مجازات او را بیان خواهیم کرد.
اما درباره قتل ناموسی از نوع کشتن دختر توسط پدرش، ماجرا متفاوت است و در این مورد، ماده ۳۰۱ قانون مجازات اسلامی مقر داشته است: «قصاص در صورتی ثابت میشود که مرتکب، پدر یا از اجداد پدری مجنی‌علیه نباشد.»
این یعنی اگر پدر و پدربزرگ پدری یک دختر یا پسر، او را به قتل برسانند قصاص نمی‌شوند اما این عدم قصاص نیز به معنای معافیت از مجازات تعزیری نیست. ضمن اینکه این معافیت از قصاص، مشمول مادر، مادربزرگ پدری و مادری و پدربزرگ مادری نمی‌شود و این افراد در صورت قتل فرزند یا نوه خود قصاص می‌شوند.
قتل فرزند توسط مادر در قانون مجازات اسلامی، برای قتل فرزند توسط مادر مقررات خاصی به چشم نمی خورد به همین دلیل مجازات قتل فرزند توسط مادر مانند سایر…
حال اگر در مواردی که گفتیم، قصاص به هر دلیلی اجرا نشود، قاتل چه مجازاتی خواهد داشت؟ اولا در غیر از مورد آخر یعنی قتل توسط پدر یا جد پدری، در باقی موارد، دیه از سوی اولیای دم قابل مطالبه است.
در خصوص تعزیر مرتکب نیز طبق ماده ۶۱۲ کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی هر کس مرتکب قتل عمد شود و شاکی نداشته یا شاکی داشته ولی از قصاص گذشت کرده باشد یا به هر علت قصاص نشود، به حبس از سه تا ده سال محکوم میشود.تبصره این ماده نیز می‌گوید: «در این مورد معاونت در قتل عمد موجب حبس از یک تا پنج سال خواهد بود.»
بنابراین اگر کسی مرتکب قتل ناموسی شود، جز در حالتی که قاتل، پدر باشد و مقتول، فرزندش مستحق مجازات قصاص است و در همه موارد، اگر قصاص به هر دلیلی اجرا نشود، مرتکب می‌تواند تا ۱۰ سال زندانی شود که این مورد در خصوص قتل فرزند توسط پدر نیز وجود دارد و پدری هم که فرزندش را به قتل می‌رساند حسب تصمیم دادگاه ممکن است به ۱۰ سال حبس محکوم شود.
مونا حیدری،باز هم قتلی فجیع
قتل فجیع مونا حیدری دختر ۱۷ ساله ی اهوازی به دست شوهرش با انگیزه ی ناموسی طی روزهای گذشته بار دیگر توجه ها را به موضوع قتل های ناموسی و خشونت علیه زنان در ایران جلب کرده و به همین بهانه می خواهیم مروری بر برخی از پر سر و صداترین قتل های ناموسی ایران طی دو سال گذشته داشته باشیم.
۳۱ اردیبهشت ۹۹ رومینا اشرفی دختر ۱۳ ساله ی تالشی که با پسر مورد علاقه ی خود از خانه فرار کرده بود، توسط پدرش در خواب با داس سر بریده شد.
۲۵ خرداد ۹۹ فاطمه برحی دختر ۱۹ ساله ی آبادانی که پس از ازدواج اجباری با پسرعمویش از خانه فرار کرده بود، توسط او در کنار رودخانه بهمنشیر آبادان سر بریده شد.
۲۶ خرداد ۹۹ ریحانه عامری دختر ۲۵ ساله ی کرمانی توسط پدرش با ضربه ی یک میله آهنی (به گفته ی برخی رسانه ها با تبر) با انگیزه ای که روایت های مختلفی از آن وجود دارد، کشته شد.
۸ خرداد ۱۴۰۰ گلاله شیخی دختر ۲۵ ساله ی سقزی حین مشاجره با همسرش بر سر موضوع کار کردن خود، قربانی ضربه ی مشت مرگبار او به سرش شد و پس از آن نیز جسد او توسط همسرش به آتش کشیده شد. این حادثه گرچه در دسته ی قتل های ناموسی نمی گنجد اما بسیار خبرساز شد.
۸ شهریور ۱۴۰۰ مبینا سوری دختر ۱۴ساله ی لرستانی که همسر روحانی جوانی بود، با ظن ارتباط با خواستگار قبلی خود، توسط همسرش و اعضای خانواده ی خود با روسری خفه شد و به قتل رسید.
رومینا اشرفی چرا کشته شد؟
رومینا اشرفی دختر ۱۳ ساله ی تالشی بود که پس از مخالفت های پدرش، رضا اشرفی، با ازدواج او با پسر مورد علاقه اش، جوانی ۲۸ ساله به نام بهمن خاوری، به همراه او اقدام به فرار از خانه کرد تا با یکدیگر ازدواج کنند. با این حال، پدر رومینا موفق به پیدا کردن محل اختفای رومینا و بهمن شد و دختر خود را به خانه بازگرداند.
پس از بازگرداندن رومینا به خانه، رضا اشرفی با تحریک اطرافیان از جمله عموهای دخترش، در حالی که رومینا در خانه در خواب بود، با داس اقدام به بریدن سر فرزند خود کرد.
رضا اشرفی پیش از قتل درباره ی مجازات فرزندکشی تحقیق کرده بود و می دانست در صورت قتل فرزندش قصاص نخواهد شد.پدر رومینا در نهایت به ۹ سال حبس محکوم شد و بهمن خاوری نیز ۲ سال زندان گرفت.
فاطمه برحی چرا کشته شد؟
فاطمه برحی دختر ۱۹ ساله ی آبادانی بود که طی ازدواجی اجباری به عقد پسرعموی ۲۳ ساله ی خود به نام حبیب برحی درآمد. او پس از مراسم عقد به مشهد فرار کرد و در آنجا زندگی پنهانی داشت تا اینکه شوهرش موفق به پیدا کردن محل زندگی اش شد و او را به آبادان بازگرداند.
پدر شوهر فاطمه که عمویش هم بود یکی از فروشندگان حرفه ای مواد مخدر در آبادان بود و سال ها قبل خواهر خود یعنی عمه ی فاطمه را با برچسب خیانت به همسرش سر بریده بود اما پس از سال ها حبس از زندان آزاد شده بود. عمه ی فاطمه به خاطر اینکه همسرش به حبس ابد محکوم شده بود تصمیم به جدایی گرفته بود که این سرنوشت را پیدا کرد.
برادر شوهر فاطمه نیز که پسرعموی دیگرش بود، سال ها قبل با خواهر فاطمه ازدواج کرده بود. خواهر فاطمه از همان روزهای نخست زندگی اش بارها هدف ضرب و شتم قرار گرفته و حتی فرزندش زیر بار کتک سقط شده بود.
پس از بازگرداندن فاطمه به آبادان، پدرش که احتمال می داد دخترش سرنوشت مرگباری همچون عمه اش داشته باشد یک سم تهیه کرد و قصد دادن آن به فاطمه را داشت تا مرگ آسان تری داشته باشد که مادر فاطمه با اطلاع از اقدام شوهرش مانع کار او شد.
پس از بازگشت فاطمه، شوهرش با تصور خیانت او، با تحریک خانواده اش فاطمه را در کنار رودخانه بهمنشیر آبادان با چاقو سر برید و سپس با حضور در کلانتری خود را تسلیم پلیس کرد.
شوهر فاطمه در نهایت با رضایت اولیای دم از اعدام نجات یافت اما به دلیل جنبه ی عمومی جرمش برای سپری کردن دوران محکومیت خود روانه ی زندان شد.
ریحانه عامری چرا کشته شد؟
ریحانه عامری، دختر ۲۵ ساله ی کرمانی بود که در شبکه های اجتماعی فعال بود. قتل او حواشی زیادی داشت و روایت های مختلفی درباره ی آن مطرح شد.
خواهر و مادر ریحانه لباس های خیس خونش را در اتاق او در خانه ی پدری اش پیدا کردند. پلیس رد خون را تا کنار خودروی پدر ریحانه پیدا کرد.
پس از پیدا کردن پدر ریحانه در یکی از روستاهای کرمان او اعتراف کرد دخترش را به قتل رسانده و جسدش را در همان روستا رها کرده بود.
پدر ریحانه پس از دستگیری در ابتدا انگیزه ی خود از قتل دخترش را دیر آمدن او به خانه مطرح کرد و همچنین ادعا کرد که ریحانه به حرف او گوش نمی کرد.
سپس شایعاتی مبنی بر اینکه پسر مورد علاقه ی ریحانه از کارگاه پدرش سرقت کرده بود، عنوان شد. علاوه بر این عده ای بر این باور بودند که پدر ریحانه از انتشار عکس های او در فضای مجازی خشمگین بود و به همین دلیل او را به قتل رساند.
اما پلیس کرمان علت حادثه را اختلاف خانوادگی پدر و دختر و عصبانیت پدر اعلام و شایعات مطرح شده درباره ی کشته شدن ریحانه با تبر را رد کرد. به گفته ی پلیس، میله آهنی که توسط پدر و در عصبانیت پرتاب شده بود با سر دختر برخورد کرده و موجب مرگ وی شده بود.
با این حال به گفته ی مادر ریحانه، دخترش به رابطه ی نامشروع پدرش با یکی از زنان فامیل پی برده بود و همین موضوع باعث اختلاف میان پدر و دختر شده بود.
به ادعای مادر ریحانه، گرچه گفته شد که پدر ریحانه با میله آهنی او را به قتل رسانده بود اما در گزارش پزشکی قانونی به یک جسم تیز و برنده اشاره شده بود و او معتقد بود همسرش با تبر به سر ریحانه ضربه زده بود.
گلاله شیخی چرا کشته شد؟
گلاله شیخی دختر ۲۵ ساله ی سقزی، فارغ التحصیل رشته حقوق و مشاور حقوق دفتر قضایی بود.پس از سماجت های یکی از خواستگاران خود، پسری به نام کیومرث که از اقوام دور مادر گلاله هم بود، به عقد او در آمد. کیومرث تحصیل کرده و کارمند بانک بود.
هشت ماه از عقد گلاله و کیومرث گذشت و جهیزیه ی گلاله هم آماده شده بود تا به زودی پس از برگزاری مراسم ازدواجشان به خانه ی بخت رود.
یک روز گلاله با همسر خود بیرون رفته بود تا درباره ی مراسم ازدواج شان صحبت کنند. کیومرث مخالف کار کردن گلاله بود به همین دلیل مشاجره ای بین آن ها درگرفت که طی آن کیومرث با مشت به سر او زد.
شوهر گلاله وقتی دید او دیگر نبض ندارد و نفس نمی کشد، جسد او را در خارج از سقز با بنزین آتش زد.کیومرث پس از قتل گلاله از سقز گریخت و با قصد فرار از کشور به تهران رفت که در آنجا توسط مأموران پلیس دستگیر شد.
مبینا سوری چرا کشته شد؟
مبینا سوری دختر ۱۴ ساله ی لرستانی بود که در سن ۱۳ سالگی با پسرعمه ی خود که روحانی جوانی در یکی از روستاهای لرستان بود، ازدواج کرد.پس از مدتی در روستا شایعه شد مبینا با خواستگار قبلی خود در ارتباط است.
به گفته ی یکی از بستگان نزدیک مبینا، به دنبال این شایعات تعدادی از اقوام مبینا به همراه شوهرش او را به کوه‌های اطراف روستا بردند و با روسری خفه اش کردند.
سپس جسدش را به باغ مادربزرگ مبینا بردند و او را به درخت آویزان کردند تا وانمود کنند مبینا به قتل رسیده یا خودکشی کرده بود.
با این حال وقتی پلیس بالای سر جسد آمد تشخیص داد که مبینا به قتل رسیده بود. همان زمان یکی از بستگان مبینا گفته بود ما او را کشتیم. به همین دلیل همه ی آن ها دستگیر شدند اما چند روز بعد شوهر مبینا به قتل او اعتراف کرد.
