همه چیز در مورد لکه های پر رنگ صورت (کک مک)
لکه های پررنگ شایعتر شامل بیماری ملاسما، لنتیگو، کک مک و خالهای هم سطح پوست می باشد.
ملاسما
از جمله شایعترین لکه های پررنگ پوست صورت می توان به ملاسما اشاره نمود که بیشتر در خانمها رخ داده اما بروز آن در آقایان نیز غیرمعمول نیست. ملاسما در افراد با پوست سبزه و تیره بیشتر رخ میدهد.
این لکه ها بیشتر در مرکز صورت، بر روی بینی و گونه ها ، وسط پیشانی و بالای لب به شکل قرینه رخ داده و علت واقعی آن مشخص نیست و به نظرمیرسد یک بیماری مولتی فاکتوریال (چند عاملی) باشد.
چون این لکها بیشتر در حاملگی و مصرف قرصهای ضد بارداری رخ میدهد لذا تصور میگردد که با عدم تعادل هورمونی ارتباط داشته باشد.
البته این به آن معنا نیست که افراد دارای ملاسما دچار کمبود یا افزایش هورمونهای خاصی در خون خود هستند بلکه این عدم تعادل در پوست فرد وجود دارد و با آزمایشهای هورمونی کشف نمی شود.
از جمله داروهای دیگری که باعث این حالت پررنگی می شود می توان به فنی تویین خوراکی اشاره نمود که در بیماری صرع مصرف میشود .عامل ژنتیک و نژاد نیز در بروز این نوع لکها دخالت دارد.
ملاسما فقط بعلت زیبایی برای فرد آزار دهنده بوده و هیچگونه خارش و ناراحتی مشابه ایجاد نمیکند. نور آفتاب باعث تشدید این نوع لکها شده و گاهی شروع این نوع لکها بدنبال سفر به مناطق آفتاب خیز و یا در معرض طولانی آفتاب بودن رخ می دهد.
جهت درمان این نوع لکها استفاده از ضدآفتاب مناسب اولین قدم درمان می باشد در غیر اینصورت اثر ضدلکها نیز کم خواهد شد.
داروهای زیادی برای ملاسما پیشنهاد می شود ولی باید درنظر داشت که ملاسما چند نوع دارد که درمان دربرخی انواع آن موثردر برخی بطور نسبی موثر و دریک نوع نیز اصلاً موثر نمیباشد.
ملاسما را میتوان بر اساس عمق رنگدانه به سه دسته تقسیم نمود: نوع اول اپیدرمال یا سطحی می باشد که به درمانهای ضدلک پاسخ مناسبی می دهد.
نوع دوم اپیدرمودرمال می باشد که از لحاظ عمق رنگدانه متوسط محسوب شده و به درمانهای ضدلک پاسخ نسبی می دهد و نوع سوم که درمال بوده و عمق بیشتری از دو نوع قبلی داشته و پاسخی به درمانهای ضدلک نمیدهد.
درمانهای ضدلک شامل هیدروکینون، آزلاییک اسید، ویتامین C، لایه بردارهای حاوی AHA و همچنین داروهای جدیدتری که هنوز اثر آنها با مطالعات دقیق ثابت نشده مانند آربوتین، glabridin، آلوورا و… می باشد.
گاه از ترکیب چند دارو نیز استفاده می شود تا اثرات آنها تشدید گردد. از پیلینگ شیمیایی نیز جهت درمان استفاده می شود که با لایه برداری عمقی می تواند باعث بهبودی ضایعات شود اما در کنار این اثر مفید می تواند گاهی با تحریک پوستی باعث تشدید ضایعات نیز بشود.
میکرودرمابریژن نیز همین خاصیت را دارد. این نکته را باید به خاطرداشت که درمانهای ضدلک از هر نوع که باشد؛ باید بطور طولانی مصرف شده و گاه با قطع درمان عود لکها را شاهد هستیم.
البته برخی داروها را می توان فقط برای دوره محدودی استفاده نمود لذا درمان باید تحت نظر متخصص پوست انجام گیرد تا از عوارض آن کاسته گردد.
برای مثال داروی هیدروکینون با غلظت های بالا را نمی توان بیش از شش ماه استفاده نمود زیرا احتمال عوارض آن که خود به شکل لکه های خاصی می باشد را افزایش می دهد.
کک مک (Freckle)
این نوع لکها بیشتر در کودکی و در روی گونه ها و بینی و در افراد با پوست روشن و به ویژه در کسانی که موی قرمز دارند؛ رخ می دهد. اندازه این نوع لکها کوچک بوده و تنها از لحاظ زیبایی برای فرد و والدین او اهمیت دارد.
کک مک جنبه ژنتیکی داشته و سابقه خانوادگی آن معمولاً در فرد مبتلا وجود دارد.
در برخی کشورها مانند کشورهای شمال اروپا بعلت شیوع بالا، این حالت پوست کاملاً طبیعی محسوب شده و باعث مراجعه فرد به پزشک نمیگردد اما در مناطق دیگر که شیوع آن بالا نیست می تواند باعث ناراحتی فرد گردد.
این نوع لکها در تابستان بیشتر شده و در زمستان کاهش می یابد. کک مک معمولاً در ابتدای کودکی افزایش یافته و در دوران پس از بلوغ ثابت مانده و یا حتی کمی بهبودی نشان می دهد.
داشتن پوست سفید و کک مکی یک نشانه حساس بودن به نورخورشید بوده و باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست می باشد. افراد دارای این نوع پوست در معرض آفتاب دچار آفتاب سوختگی شده و باید بطور مرتب از ضدآفتاب های مناسب استفاده نمایند.
جهت درمان کک مک می توان علاوه برضد آفتاب از کرمهای لایه بردار یا کرمهای حاوی ترتینویین استفاده نمود اما بعلت تحریک پوستی ایجاد شده توسط این نوع کرمها حتماً استفاده از آنها باید تحت نظر متخصص پوست باشد.
درمانهای دیگر شامل پیلینگ شیمیایی ، میکرودرمابریژن و لیزر می باشد. ازکرمهای پوشاننده نیزمی توان جهت کمتر نمایان شدن کک مک استفاده نمود.
اما باید توجه داشت که کک مک یک حالت ژنتیکی پوست بوده و با درمانهای گفته شده تنها می توان مدتی این ضایعات پوستی را کاهش داد اما احتمال عود مجدد آنها وجود دارد و لذا به افراد دچار این حالت پوستی توصیه می شود با پوست خود کمی مدارا کنند و آن را بیماری ندانسته بلکه یک حالت از پوست طبیعی به شمار آورند.
لنتیگو ( LENTIGO )
لنتیگو لکه های قهوه ای رنگی است که معمولاً درسنین میانی به بالا درمناطقی مانند صورت و پشت دستها که بیشتر درمعرض آفتاب هستند ایجاد می شود.
تعداد این ضایعات معمولاً زیاد بوده و می تواند از لحاظ زیبایی برای فرد مشکل ساز شود. این ضایعات نتیجه افزایش سلولهای رنگدانه ای (ملانوسیت) در لایه قاعده ای اپیدرم پوست می باشد.
لنتیگوها دو نوع می باشند یک نوع که در اثر تابش آفتاب شدید ایجاد می شود و در سنین جوانی نیز بروز کرده و ایجاد آن به شکل حاد می باشد و نوع دوم که به آن لنتیگوی پیری می گویند و فقط در سنین کهولت رخ داده و بعلت تابش نورخورشید در سالیان طولانی عمر فرد بوده و تدریجاً بروز میکند.
لنتیگوها به سرطان پوست منجرنمی شوند (برخلاف کراتوز آکتینیک که می تواند به سرطان پوست ازنوع SCC تبدیل شود و این ضایعه نیز در اثر نورآفتاب ایجاد میشود.)
خال های سطحی ( junctional nevus )
خالهای جانکشنال نوعی از خالهای پوستی هستند که بیشتر در کودکی و نوجوانی و اکثراً در پوست صورت و پشت دستها ایجاد می شود.
این خالها مسطح و کوچک بوده و رنگ آنها نیز معمولاً قهوه ای میباشد. بروز این نوع خالها نیز مانند خالهای ملانوسیتیک دیگر با توارث در ارتباط است.
بعلت خطرپایین تبدیل شدن این خالها به بدخیمی های پوستی، معمولاً نیازی به درمان اینگونه خالها نیست.
اما درصورتی که این نوع خالها باعث مشکل زیبایی برای فرد شده باشد می توان با روشهای جراحی، استفاده از کوترویا دستگاههای RF و یا لیزر اقدام به از بین بردن این خالها نمود.
اما باید توجه داشت که با هر روشی که خال ها برداشته شوند احتمال عود خال و یا بجا گذاشتن اسکار وجود دارد و البته عود خال قابل درمان تر از بجا گذاشتن اسکار می باشد.
عود خال نشانه کم برداشتن بافت می باشد و اسکار نشانه زیاد بر داشتن بافت خال می باشد.
در بین روشهای درمانی جهت برداشتن خالها استفاده از لیزرهای اربیوم یاگ و یا CO2 بشکل دقیقتر و ظریف تری خالها را از بین می برد اما همین روشها نیز گاه با عود خال و یا بجا گذاشتن اسکار می تواند همراه گردد.
پس توصیه می گردد بجز در مواردی که خال باعث مشکل زیبایی زیادی شده باشد، بهتر است اقدام به از بین بردن خال ها نشود.
