آموزش مرحله به مرحله کاشت هل در گلدان
- مارس 24th, 2024
- کتاب آموزش زبان
کاشت هل در گلدان: هل برای رشد موفقیت آمیز به شرایط محیطی بسیار خاصی احتیاج دارد، از جمله محیطی با رطوبت بالا، دمای ثابت و گرم، خاک مداوم مرطوب و بدون نوسانات محیطی. در ادامه این مطلب بخش تازه ها مجله خبری چشمک با روش مرحله به مرحله کاشت هل در گلدان آشنا خواهید شد.
هل چیست؟
هِل یک ادویه پرطرفدار آسیایی است. در اصل بومی جنوب شرق آسیاست و در مناطق مختلف هند، بوتان و نپال به‌صورت ادویه‌ای بومی در انواع غذاها استفاده می‌شود. هل به‌صورت وحشی در طبیعت می‌روید. ولی با پی بردن انسان به خواص مختلف آن، امروزه کاشت هل در مناطق مختلف جهان رایج است. از لحاظ قیمت نیز یک ادویه گران‌قیمت محسوب می‌شودو بعد از زعفران و وانیل، شاید جزو گران‌قیمت‌ترین ادویه‌ها به حساب آید.
اگرچه همه انواع هل از لحاظ گیاه شناسی به خانواده گیاه زنجبیل تعلق دارند. ولی برخی انواع هل به صورت درختی و انواع دیگر به‌صورت علفی چند ساله هستند. این گیاه، ریشه قابل تکثیر ریزومی دارد و پایه‌هایی که از ریزوم رشد میکنند گاها ارتفاع بلندی پیدا میکنند و ممکن است تا ۴ مترهم ارتفاع بگیرند.
نکات مهم درباره پرورش هل
جوانه زدن هل به طور متوسط در طی ۲۵-۲۰ روز اتفاق می افتد. خاک باید ماهی دو بار کوددهی شود و ترجیحا از کودهای سرشار از فسفر استفاده شود.
آبیاری بستر بذر باید به صورت مداوم باشد و سایه بانی جهت بالای سر آن باید در نظر گرفته شود. زمان مناسب برای برداشت کپسول ها قبل از تبدیل شدن رنگ آنها به زرد است چرا که در این زمان کاملا رسیده هستند.
کاشت هل در گلدان
کاشت هل به آسان بودن معروف است. به همین دلیل کاشت هل به‌صورت خانگی و گلدانی رواج زیادی در مناطق مختلف ایران دارد.
برای کاشت گلدانی هل از دو روش استفاده می‌شود:
کاشت هل با دانه، کاشت هل با تقسیم ریزوم.
کاشت هل با دانه
میوه‌ها در هل به‌صورت کپسولی شکل هستند. یعنی اینکه یک غلاف محکم بیرونی دارند که اگر آن را بشکافید چند دانه گرد با رنگ تقریبی قهوه‌ای در هر کپسول وجود دارد. ولی شاید در اصطلاح بین افراد به خود کپسول‌ها دانه گفته شود و این مسئله زیاد مهم نیست.
مسئله اصلی این است که باید حتما دانه‌ها را از غلاف بیرون آورده باشید و با غلاف نمی‌توان به کاشت هل اقدام کرد. برای این کار باید کمی کپسول‌های هل را در آببخیسانید تا قسمت چسبنده بیرونی آنها کمتر شود و غلاف کپسول برای شکافتن با دست نرم‌تر خواهد شد. سپس دانه‌های داخل کپسول را به آسانی می‌توانید با دست خارج کنید و برای کاشت آنها باید ابتدا دانه‌ها را جوانه دارکنید.
جوانه دار کردن دانه‌ها
دانه‌ها را با آبب شویید و در یک ظرف، بین دستمال کاغذی خیس به مدت دو روزنگهداری کنید. باید آنقدر آب در ظرف بریزید که دستمال کاغذی همچنان برای مدت دو سه روز خیس بماند.
برای جلوگیری از تبخیر آب بهتر است از یک ظرف پلاستیکی دردار استفاده کنید. بعد از جوانه زنی بذرها که بسته به نوع هل زمان متفاوتی را نیاز دارد نوبت به کاشت آنها می‌رسد. در کاشت هل در خاک همواره باید خاک را مرطوب نگه دارید.
کاشت جوانه‌ها
بعد از اینکه خاک مناسب را در گلدان ریختید به مرحله کاشت بذرهای جوانه زده می‌رسید. برای این کار ابتدا سطح خاک گلدان را با یک آب‌پاشمرطوب کنید و جوانه‌ها را روی آن بریزید. سپس مقداری کم خاک را روی آنها بریزید و دوباره خاکِ رویی جوانه‌ها را آب پاشی کنید. بعد تنها کاری که لازم است انجام دهید مراقبت از دانه‌های هلِ کاشته شده است تا تبدیل به یک گیاه بالغ شوند.
خاک مناسب برای کاشت هل
گلدانِ مناسب برای کاشت هل، بهتر است که از جنس سفال باشد و عمق حدود ۲۰ سانتی‌مترداشته باشد. در مورد خاک گلدان نیز گفته می‌شود که هل، خاک‌های سنگینِ رسی و لومی رسی را بیشتر دوست دارد. خاک گلدان باید غنی شده با مواد آلی یا کودهای مختلف باشد چون هل به خاک غنی از عناصر حیاتی و مواد آلی نیاز دارد.
از نظر اسیدیته خاک نیز باید گفت که هل در انواع خاک‌ها با اسیدیته‌های مختلف از اسیدی تا بازی قابل پرورش است پس در مورد اسیدیته نگران نباشید.
دمای مناسب
دمای ایده‌آل برای رشد هل دمایی نزدیک به دمای اتاق است. یعنی حدود ۲۴ تا ۲۲ درجه ولی در دماهای بالاتر یا پایین‌تر هم رشد خواهد کرد. البته در دماهای خیلی بالا یا پایین، هل از بین می‌رود و مقاومت چندانی در این شرایط ندارد.
کاشت هل با تقسیم ریزوم (تکثیر رویشی)
یکی دیگر از روش‌های تکثیر بوته‌های هل در خانه، استفاده از تولید مثل رویشی گیاه هل است. به این صورت که یک گیاه بالغ هل را که قبلا در باغچه یا گلدان کاشته شده است باید به همراه ریشه از خاک بیرون بکشید. سپس می‌بینید که ریشه هل به‌صورت توده‌ای و به شکل ریزوم است.
اگر بخش‌هایی از این توده‌های ریشه‌ای را در جای دیگری بکارید تبدیل به یک گیاه کاملِ هل خواهند شد. البته باید دقت کنید که گیاهی که ریزوم را از آن می‌گیرید باید حداقل یک ساله باشدو ریشه‌ای که جدا کرده‌اید حداقل یک جوانهداشته باشد. این روش نیز برای تکثیرِ هل در خانه بسیار رایج است و شاید حتی آسان‌تر و سریع‌تر از روش کاشت بذر هل جواب بدهد.
آبیاری گلدان‌های هل
هل یک گیاه آب دوست است پس نباید با کم آبی مواجه شود. باید پیوسته خاک گلدان‌ها را آب‌پاشی کنید و مرطوبنگه دارید البته این به معنی غرقاب کردن گلدان‌ها نیست. برای همین گفته می‌شود از آب‌پاش استفاده شود علاوه بر خاک، برگ‌هارا نیز بهتر است هر از چندگاهی آب بپاشید. اگر رطوبت کافی در اختیار گیاه نباشد اولین نشانه آن حالتی شبیه سوختگی و چروکیده شدن در برگ‌هاست.
نور مناسب برای هل
نگهداری گلدان‌های هل باید در یک مکان پر نور باشد. ولی نه در معرض نور مستقیم خورشیدچون رطوبت گیاه تبخیر می‌شود و گیاه به سرعت دچار کمبود رطوبت خواهد شد و برگ‌هایش می‌سوزد.
معمولا گلدهی گیاهان هل، هر ساله از فروردین تا شهریور ادامه دارد. گیاه هل گل‌های بسیاری زیبایی دارد که از فصل بهارمی‌توان آنها را به مدت چند ماه مشاهده کرد.
برداشت محصول هل
بعد از کاشت هل و نگهداری این گیاهان در محیط خانگی و در گلدان و انجام مراقبت‌های فوق الذکر حدود سه سال زمان نیاز است تا بوته‌های حل یک محصول اقتصادی تولید کنند. یعنی تا قبل از آن ممکن است محصول گیاه، کم یا ناچیز باشد.
بیماری‌های گیاه هل
بعد از کاشت هل و نگهداری از آن نکته دیگری که بسیار مورد توجه افراد قرار می‌گیرد، توجه به نحوه برخورد با بیماری‌های گیاه هل است. از جمله بیماری‌های رایج گیاه هل بیماری پوسیدگی کپسولِ هل است و عامل آن، انواعی از گونه‌های قارچ هستند.
این بیماری در صورت رطوبتزیاد و دمای پایین هوا رخ می‌دهد و محصول هل را از بین خواهد برد. پوسیدگی ریزومی مشکل دیگری است که ممکن است برای یک گیاه هل رخ دهد. و به دلیل حمله قارچ‌ها به ریشه گیاه اتفاق می‌افتد.
مشکل دیگری که در اثر حمله قارچ‌ها به گیاه ممکن است رخ دهد بوته میری گیاه هل است. یعنی اینکه کل گیاه در اثر حمله قارچی از بین می‌رود. علاوه بر قارچ‌ها انواع نماتدها و کرم‌هانیز سالانه صدمات زیادی را به مزارع و محصول هل وارد میکنند و بخش‌های مختلف گیاه را مورد تهاجم قرار می‌دهند.
نحوه برخورد با هر آفت هل متفاوت است و به آفت کش‌ها و اقدامات پیشگیرانه متفاوتی نیاز دارد. در مورد قارچ‌ها که از جمله آفات اصلی هل هستند یک راه حل آسان دقت در آبیاریگیاه است. رطوبت بیش از حد عامل اصلی حمله قارچی به گیاه هل است.
