فیلم احمد؛ معرفی و عکس های فیلم
- فوریه 10th, 2024
- کتاب آموزش زبان
امیرعباس ربیعی که با ساخت فیلم‌های ضد و لباس شخصی نشان داد یک فیلمساز جسور و کاربلد در سینمای انقلاب و دفاع مقدس معرفی شده است در سومین تجربه فیلمسازی‌اش به سراغ روایتی از ۱۸ ساعت ابتدایی زلزله بم و حضور شهید احمد کاظمی در این فضا رفته است. در اینجا مروری داریم بر متن و حواشی فیلم احمد.
اطلاعات کامل جشنواره فیلم فجر ۴۲
خلاصه داستان فیلم احمد
فیلم احمد برای اولین بار قصه‌ای ناگفته از ۱۸ ساعت ابتدایی حادثه تراژیک زلزله بم و اقدامی قهرمانانه در این ساعات پُرالتهاب را همزمان با بیستمین سالگرد این اتفاق روایت می‌کند؛ یادی از رشادت‌های شهید احمد کاظمی در زلزله بم. خلاصه داستان رسمی فیلم این است: «ساعتی پس از زلزله، احمد کاظمی وارد فرودگاه بم می‌شود…»
نقد و بررسی فوری فیلم احمد
نکته: این نقد و نوشته‌ها، نظر کوتاه ولی دست‌اول منتقدان و نویسندگان سینمایی است در بار اول تماشای فیلم؛ شاید بعدها همه چیز تغییر کند!
علی نعیمی
قرار است در فیلم احمد چه چیزی را درک کنیم؟ ظهور یک قهرمان زمینی که قرار است جلوی یک ضد قهرمان بایستد و یک جامعه‌ای را در برابر سختی‌ها همچون یک منجی نجات دهد؟ ضد قهرمان کیست یا چیست؟ پدیده زلزله که یک بلای طبیعی است یا دولت مستقر که با توجه به ذهنیت‌های سیاست زده فیلمساز همچون یک دیو پلید جلوی هر گونه رفتار انسانی می‌ایستد؟ آنوقت چرا باید چنین چیزی را مخاطبی که حافظه‌اش درباره زلزله بم هنوز هم تازه است باور کند؟ این میزان عداوت و یک طرفه به قاضی رفتن در برابر دولتی که به گواه مخالفانش هم بهترین و کارآمدترین دولت پس از انقلاب است از کجا می‌آید؟ آیا ساختن تصویری یک بعدی از چهره یک قهرمان ملی که سابقه درخشانش در دوران دفاع مقدس و رشادت‌هایش برگ زرین تاریخ جنگ تحمیلی است جفا به این شهید والامقام نیست؟ تحریف تاریخ تا به این حد گسترده برای خوش‌آمد یک طیف سیاسی آیا چیزی جز دور شدن از انصاف و رسالت فیلمسازی داکیودرام است؟ نشان دادن چهره ضد تخصص و ضد علم از سپاه و تکه‌پرانی‌های گاه و بی‌گاه فیلمساز به خاستگاه کارهای علمی و تصویری کاریکاتورگونه از یک فرد تحصیل کرده آیا می‌تواند منویات شخصیت اصلی فیلم را تصویرسازی کند؟ به نظر می‌رسد امیرعباس ربیعی سعی کرده است با تکیه بر طول موج احساسات ناشی از یک فاجعه انسانی و نشان دادن اصراف‌گونه تصویرهای دلخراش مرگ و زخم و جراحت و بیچارگی آن هم در ۲۴ ساعت اول یک فاجعه فیلمی تاثیرگذار بسازد اما در این میان هم تلاش می‌کند قهرمانی را تصویر کند که یک تنه ماجرای زلزله دلخراش بم را در مقابل تمامی کارشکنی‌ها رتق و فتق کند. این درونمایه آخرالزمانی و هالیوودی از فیلمی که شخصیت اصلی‌اش یک پاسدار جان‌برکف است وهن چهره مردمی سپاه در میانه مردم است. اینجاست که فیلم ضد خودش عمل می‌کند و حتی نیت‌های فیلمساز هم تصویری عکس نشان می‌دهد. با این همه می‌توان فیلم احمد را در ادامه روند فیلمسازی فیلمساز جوانش قدمی منطقی دانست که با لباس شخصی و ضد آغاز شد و با احمد ادامه پیدا می‌کند.
۳ نکته از فیلم:
- بازی خوب ساره رشیدی
- شخصیت خلبان هلی‌کوپتر با لهجه شیرین اصفهانی
- گریم و شباهت خیلی بالای تینو صالحی به شهید کاظمی
سید مهرزاد موسوی
من تحقیق نکردم و نمی‌دانم غیر از گریم‌ها و صحنه‌آرایی‌های فیلم احمد، چقدر از داستان بر اساس واقعیت بنا نهاده شده و چقدرش محصول دراماتیزه کردن نویسنده است. فارغ از پاسخ به این سوال می‌نویسم:
هیجان‌های فیلم باسمه‌ای است، نمادگرایی‌اش آزارنده است، تاکید مداوم روی شعارهایش و زدن مسئولان دل را می‌زند؛ اینکه در هر حادثه‌ای (ولو کودکی در وسط باند فرودگاه) ناگهان و زورو-وار احمد سربرسد، بیشتر خنده‌دار از آب درمی‌آید تا تاثیرگذار، طعنه زدن مداوم و تمسخر تخصصآزارنده است تا درس‌آموز، تاکید بر «می‌شود» و طرح‌هایی که ناگهان روی تخته نمایش داده می‌شود، حس فیلم را از بین می‌برد تا احساسات‌برانگیز. اینکه همه کاراکتر با «چکار داره می‌کنه» از تصمیمات احمد متعجب شوند ولی کار هم درست شود، بیشتر حس کارتون به آدم می‌دهد تا حس کارآمدی.
فیلمنامه احمد به وضوح در طراحی اتفاقات و کاراکترها از کارگردانی و طراحی فنی، عقب‌تر است؛ بسیار عقب‌تر! …و کاش فیلمی که برای آن، این همه زحمت و امکانات هزینه شده و فقط یکبار ساخته می‌شود، فیلمنامه بهتری داشت.
با این حال فیلم احمد با برش زدن فاجعه عظیم بم در فرودگاه، هوشمندی به خرج داده و در دکوپاژ، گریم، دستاوردهای فنی و البته بازی، موفق بوده است. لحظه‌های درخشانی هم دارد ولی می‌ماند همان حیفِ بزرگ.
اسم پیشنهادی دیگر برای فیلم: احمد
سطح فیلم: پذیرش در جشنواره (سیمرغ گریم و…)
۳ نکته از فیلم:
- بازیگر نقش «آخوند» فیلم
- غلظت دوز احساسات‌گرایی نیم‌ساعت پایانی فیلم
- من ارگ بمم، خشت به خشتم متلاشی
کمال پورکاوه
جدیدترین ساخته امیرعباس ربیعی ضمن بازنمایی گوشه‌ای از مدیریت جهادی سردار احمد کاظمی در واقعه هولناک زلزله بم، می‌کوشد نقش سربازان سپاه در سروسامان دادن به بحرانهای اجتماعی امروزه را در مقایسه با تصمیم‌گیری‌های دولتی برجسته سازد.
فیلمساز علیرغم دستمایه غنی و دراماتیکی که در دست داشته،با شتابزدگی و ساده‌انگاری بی‌حدوحصری که به خرج می‌دهد نه می‌تواند تصویر دقیقی از شخصیت ویژه و تاثیرگذار احمد کاظمی به تماشاگر ارائه دهد و نه توانایی خلق فضای بحران‌زده بم را در آن فرودگاه پر‌آشوب پیدا می‌کند.
رویکرد تصنعی کارگردان در فضاسازی فرودگاه بم که به استفاده پرتعداد از هنرورهای پرشمار و تمرکز بر روی صورت و بدن‌های زخمی که عمدتا هیچ داستان دراماتیکی را هم در طی روایت فیلم نمایندگی نمی‌کنند، باعث شده فیلم احمد (جز در مورد اصرار برای برخواستن هلی‌کوپتر در شب و تصمیم دشواری که باید از جانب حاج احمد گرفته شود) کشمکش دراماتیک چندانی برای نمایشی کردن فضایی که قصد طراحی آن را داشته است در چنته نداشته باشد.
در آثاری که عمدتا حول محور بازنمایی یک فاجعه هولناک می‌چرخد، این کشمکش میان شخصیتها و تغییر غافلگیر‌کننده و پیش‌بینی نشده شرایط است که روایت را پیش می‌برد اما در اینجا، امیرعباس ربیعی با برجسته‌کردن شعارهای مدنظرش، به شکل غم‌انگیزی روایت داستانی را قربانی محتوایی می‌کند که به شکل نا‌امید‌کننده‌ای به فیلم سنجاق شده است.
سه نکته از فیلم:
- فیلمنامه کم افت و‌خیز
- بازی غیر قابل باور تینو صالحی
- مدت زمان طولانی
حمیدرضا محمّدی
«احمد» موضوع بکری دارد و به یکی از برجسته‌ترین فرماندهان هشت‌سال دفاع مقدس، اما نه در جبهۀ جنگ، که در عرصه‌ای دیگر یعنی شبانه‌روز نخست پس از وقوع زلزلۀ مرگ‌بار بم در پنجم دی ١٣٨٢، درست در بیستمین سال پس از فاجعه پرداخته است.
فارغ از این اختلاف نظر که آیا در نخستین ساعات پس از زمین‌لرزه، سپاه – و در رأس آن‌ها، شهید احمد کاظمی – حضور داشته یا ارتش بوده و یا دولت حضور یافته، فیلم با محوریت فرماندهی امدادرسانی شهید کاظمی پیش می‌رود و می‌کوشد چهره‌ای مردمی از او به تصویر بکشد. اگر از ایرادات فیلمنامه بگذریم، امیرعباس ربیعی برای این مهم توفیق یافته است و درحالی‌که شاید خیلی‌ها هنوز خواب بودند، خود را به بم رساند و در هجده‌ساعت، چندهزار مصدوم و مجروح را با هلی‌کوپتر و هواپیمای نظامی و مسافربری، به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی شهرهای نزدیک و دور گسیل کرد.
اگرچه فیلم شاید به‌خاطر طولانی‌بودن و داشتن سکانس‌های اضافی خسته‌کننده باشد ولی چهره‌پردازی مرتضی کهزادی، فیلم‌برداری هاشم مرادی و جلوه‌های ویژۀ بصری محمد برادران شایستۀ تقدیر است.
در میان بازیگران شاید تینو صالحی، با وجود شباهت حیرت‌انگیزش به احمد کاظمی، چندان موفق از آب درنیامد ولی توماج دانش‌بهزادی در نقش رهنما و ساره رشیدی برای ایفای دکتر صدر درخشان ظاهر شدند.
٣ نکته از فیلم:
- شباهت حیرت‌انگیز تینو صالحی به احمد کاظمی
- بازی درخشان ساره رشیدی و توماج‌دانش‌بهزادی
- طولانی و خسته‌کننده با سکانس‌های اضافی
محمد تقی‌زاده
فیلم سینمایی احمد بیش از آنکه روایتی درباره زلزله بم و شهید احمد کاظمی باشد، فیلمی سیاسی و در جهت تخریب دولت خاتمی است.
فیلمساز یا سفارش‌دهندگان به اشتباه تصور کرده اگر انفعال و کم کاری دولت را برجسته کند، قدرت و عظمت سپاه بیشتر به چشم می‌آید این در حالیست که تضعیف دولت به عنوان جزئی از حاکمیت تمامیت نظام را زیر سوال می‌رود و این خطای استراتژیک مهمی درباره فیلم است.
روایت فیلم بلاتکلیف است و مدام بر اساس خاطرات و داستانک‌های مختلف به تصویر در آمده‌است از این رو انسجام و ارتباط درستی میان رخدادها وجود ندارد.
فیلم به جهت برخی قهرمانی بازی‌های احمد کاظمی و همرزمانش جذاب شده و موسیقی و بازسازی اتفاقات سبب خوش ریتم شدن فیلم شده، در عمل بلاتکلیفی در روایت به شدت محسوس است.
قهرمان فیلم موضع مشخصی ندارد و مدام در حال تخریب دولت است. از سوی دیگر از او چهره‌ای قانونمدار میبینیم که مشخص نمی‌شود روحیه جهادی و کنش گری فردی وی با چنین رویکردی چگونه سازگار شده است.
وقتی شخصیت پردازی و فیلمنامه ضعیف باشد، نمیتوان انتظاری از تینو صالحی در نقش احمد داشت از این رو شاهد تحرک فیزیکی زیاد از قهرمان فیلم هستیم فارغ از اینکه کنش قهرمانانه درستی از آن شاهد باشیم. صحنه نجات دختربچه در مقابل هواپیما بیش از آنکه اکشن و قهرمانانه باشد، کمدی ناخواسته در آمده است.
۳ نکته از فیلم:
- سیاست زدگی
- نقض روایت
- بازی بد قهرمان
بازیگران و عوامل فیلم احمد
تینو صالحی، توماج دانش بهزادی، ساره رشیدی، مهیار شاپوری، عباس جلیل زاده، عماد درویشی، مریم ماهانی، تصنیف حسینی، علی صادقی، عرفان سروستانی و مینا شفیعی بازیگران فیلم ربیعی هستند.
عوامل فیلم
امیرعباس ربیعی و رضا محبی‌نوری فیلمنامه احمد را نوشتند و حبیب والی‌نژاد تهیه‌کننده این اثر است که توسط سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و سازمان سینمایی سوره تولید شده است.
به روایت کارگردان
امیرعباس ربیعی | احمد تجربه‌ای کاملا غیرمرتبط با دو فیلم قبلی‌ام است و موضوعی اجتماعی مرتبط با تاریخ معاصر دارد. داستان فیلم در دهه ٨٠ رخ می‌دهد و اتفاقی را روایت می‌کند که شهید احمد کاظمی فرمانده وقت نیروی هوایی سپاه، در آن نقش ویژه‌ای داشته است. امیدوارم این فیلم هم تبدیل به تجربه‌ای جدید و متفاوت برای من شود که از همین منظر هم ساخت آن برایم یک چالش است.
چند نکته درباره فیلم
- تینو صالحی، هنرمند تئاتر، بازیگر نقش شهید کاظمی است که پیش از این در فیلم‌های چهارراه استانبول، میدان سرخ، دل، عصبانی نیستم و سریال مختارنامه حضور داشته است. این مهم‌ترین نقش‌آفرینی این بازیگر آینده‌دار سینمای ماست.
- این فیلم محصول مشترک سازمان سینمایی سوره حوزه هنری و موسسه تصویرشهر سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران است.
- نکته مهم فیلم ادامه مسیر فیلمسازی امیرعباس ربیعی با محوریت تاریخ معاصر است که با ساخت فیلم لباس شخصی شروع شد و با فیلم ضد ادامه پیدا کرد.
- فیلم «لباس شخصی» ساخته این کارگردان هنوز هم فرصت اکران پیدا نکرده و برخی شنیده‌ها حکایت از توقیف آن دارد.
حرف‌های عوامل فیلم در نشست خبری جشنواره فجر
حبیب والی‌نژاد | تهیه کننده: از تک‌تک عوامل تشکر میکنم که برای این پروژه تلاش کردند. برای چنین پروژه دشواری، برخی ارگان‌ها پای کار آمدند. حوزه هنری طول این پروژه کنار ما بود و در کنار آن، سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران هم بسیار از ما پشتیبانی کرده‌اند. امروزه، خدمت به مردم ایران را وظیفه خودم می‌دانم. در این فیلم‌ها داریم از بزرگانی یاد می‌کنیم که برای مردم جنگیده‌اند. یکی از دوستان شهید احمد کاظمی خواب او را دیده بود که گفته بود «بم من را نجات داد.» بم یعنی خدمت به مردم.
امیرعباس ربیعی | کارگردان: مدتی پیش، شروع به مطالعه پیرامون شهید احمد کاظمی کردم و در پژوهش‌ها به صفحه‌ای برخوردم که درباره حضور این شهید در بم و فعالیت ایشان نوشته بود. از همان جا قلاب من روی این داستان گیر کرد. زیرا احساس کردم این قصه نیاز امروز ماست. به واقع احمد کاظمی مدیر تراز جمهوری اسلامی است.
رضا محبی‌نوری | نویسنده: آقای ربیعی حدود ۸ ماه پژوهش را انجام داده بود و پس از گفتگوهای بسیار، نوشتن این پروژه نصیب من شد. احمد کاظمی از ۲۱ سالگی لشکر تاسیس کرده و تا پایان عمرش سراسر درخشندگی دیده می‌شود. بارها و بارها با کمک بسیاری از عزیزان ازجمله هادی مقدم‌دوست کار را بازنویسی کردیم. پرتره «احمد» داستان واقعی است و حرف‌هایی جدی و قابل تامل در آن زده شده است. تلاش کردیم داستان بگویم و کاراکتری را خلق کنیم که مردم آن را بپذیرند و دوست داشته باشند. در فرایند فیلمنامه، باید بیش از ۷۰ درصد به شخصیت‌پردازی تمرکز کنیم. متن ساختار و اسکلتی دارد که اگر به دل نویسنده ننشیند یعنی قوام آن قصه شکل نگرفته است. «احمد» درباره قصه تلخ زلزله بم است و ما باید وجوه شهید کاظمی مانند مردم‌داری، هیبت، مهربانی و… را در این فیلم نشان می‌دادیم. درست است که نمیتوان تمامی ابعاد شخصیتی این شهید را نشان دهیم؛ اما تلاش کردیم تا حدودی بخش‌هایی از هیبت و عطوفت ایشان را بازنمایی کنیم.
تینو صالحی | بازیگر نقش احمد کاظمی: این نقش چالش بزرگی برای من بود. در شروع کار آقای ربیعی به من کمک کردند و اطلاعاتی را در اختیار من گذاشتند. با هم بررسی کردیم و تمرین‌های طولانی و خوبی داشتیم تا بتوانیم نقش را آماده کنیم. از توماج هم تشکر میکنم. یکی از سخت‌ترین کارها مسئولیت این نقش بود. سخت از این نظر که به عنوان نقش اصلی فیلم و چنین کاراکتری حضور داشتم. ۲۰ سال است که در تئاتر کار میکنم و باید جوابگویی افرادی می‌بودم که من را می‌شناختند. این‌ها مجموعه استرس‌هایی بود که داشتم.
توماج دانش‌بهزادی | بازیگر: امیدوارم همیشه آزاد و آباد و شاد باشید. این چند ماهی که در خدمت یک گروه درخشان از کوچک گرفته تا بزرگ بودیم و از همه‌شان تشکر میکنم. اگر همدلی و همراهی و تلاش این دوستان نبود، این پروژه سخت به ثمر نمی‌رسید. تینو صالحی را ۲۳ سال است که می‌شناسم و حضورش به عنوان کاراکتر شهید کاظمی دل من را قرص کرد تا بتوانم کار خودم را انجام دهم. حدود ۴ ماه تمرین فشرده داشتیم و این خاصیت آثار امیرعباس ربیعی است. نقشی که در این فیلم بازی کردم، بسیار دشوار بود.
ساره رشیدی |بازیگر: من تلاش کردم با لهجه بمی در فیلم صحبت کنم اما این لهجه به‌قدری سخت بود که کارگردان گفت این لهجه را فعلا کنار بگذاریم و به همین دلیل این کاراکتر لهجه بمی ندارد. با این حال، من لهجه بمی را دوست دارم و بسیار آهنگ زیبایی دارد. من از ۱۵ سالگی کار تئاتر کردم و اولین کار تصویر من نیز یک سریال برای شبکه فارس بود که البته به پخش نرسید. من می‌خواهم کم‌کم تمامی ژانرها را بازی و تجربه کنم. خوشحالم که آقای ربیعی به اعتماد کردند و نقش جدی‌‌ای به من دادند و امیدوارم به همه بازیگران کمدی اعتماد شود.
حمید نجفی‌راد | تدوینگر: کمترین کاری که در این پروژه کردم، بخش تدوین بوده است. زیرا در پروژه «احمد»، ۸۰ نفر تلاش کردند و این اثر هنوز برای من تمام نشده و دوست داشتم باز هم ادامه پیدا کند. از نظرم ما باید قطعا استراحتی به خودمان بدهیم و کمی از زمان فیلم را کم کنیم.
مسعود سخاوت‌دوست | آهنگساز: کرمان سرزمین مادری من است و هنگام زلزله بم، در کرمان دانشجو بودم و باید بگویم که این حادثه دلخراش شبیه قیامت بود. لحظه‌ای چشم ما خشک نمی‌شود و به قامت اشک می‌ریختیم. پیش از این، بخشی از آن اتمسفر را در فیلم شیار ۱۴۳ تجلی بخشیدم و حدود ۷ سال بعد با فیلم «احمد» به آن حال و هوا بازگشتم.
حسین قورچیان | صداگذار: همزمان ما سعی می‌کردیم کارهای فنی را انجام دهیم و هم با زمان محدودی که داشتیم، مراقب بودیم چیزی کم نگذاریم. فیلم‌های جنگی امسال در جشنواره زیاد است و امیدوارم فیلم ما در این بین گم نشود. البته متاسفانه در سالن برج میلاد، صداها مشکل دارد و باعث می‌شود تاثیرگذاری فضای فیلم کمتر شود.
طاهر پیشوایی | صدابردار: فیلم پر از شلوغی و تنش‌های دیالوگی بود. زمانی که فیلمنامه را خواندم، برایم پر از قصه بود. تمام روایت «احمد» بر اساس حس بازیگران است. حتی حساسیت‌های کارگردان در زمینه صدابرداری بسیار بود و برای او میکروفونی تهیه کردیم که خواننده‌ها روی سن از آن استفاده می‌کنند تا صداها را خوب بشنوند.
مرتضی کهزادی | طراح چهره‌پردازی: ۱۴ نفر از بازیگران مختلف را برای نقش شهید احمد کاظمی تست گریم زدیم اما مورد قبول کارگردان نبودند. درنهایت با افتخار در کنار تینو صالحی عزیز بودیم. طی ۲۰ سالی که در این فضا فعالیت میکنم، صادقانه می‌گویم که «احمد» سخت‌ترین آن بود. دست تک‌تک عوامل و همراهان خود را می‌بوسم.
پوستر و عکس های فیلم احمد
