با نشانه های کمبود آهن و ویتامین C در بدن آشنا شوید
امروز با نشانه های کمبود آهن و همچنین ویتامین C در بدن آشنا می‌شویم. کمبود آهن موجب خستگی، رنگ پریدگی، کم خونی و سردردهای مزمن در بدن مـا میشود، ودر آن سو کمبود ویتامین C در بدن موجب: خشکی موها و پوست، نوسانات خلقی و رفتاری و همچنین خستگی میشود، در ادامه با مجله پارس ناز همراه باشید تا از ۰ تا ۱۰۰ شـما رابا نشانه های کمبود این دو ماده مهم در بدن آشنا کنیم.
کمبود آهن زمانی رخ میدهد کـه بدن بـه اندازه ی کافی آهن معدنی نداشته باشد. کار این ماده تولید هموگلوبین اسـت یعنی پروتئین موجود در گلبول های قرمز خون کـه این سلول ها را قادر می سازد اکسیژن رابه سرتاسر بدن برسانند. نبود هموگلوبین باعث میشود ماهیچه ها و بافت های بدن عملکرد درستی نداشته باشند ودر نهایت منجر بـه کم خونی میشود.
خستگی غیر عادی
خستگی یکی از شایع‍‌ترین نشانه های کمبود آهن اسـت. چون بدن آهن کافی برای تولید هموگلوبین در گلبول های قرمز خون ندارد، در حالی‌کـه هموگلوبین این سلول ها را قادر می سازد بـه ریه ها و دیگر نقاط بدن اکسیژن برسانند. وقتی بدن کمبود هموگلوبین داشته باشد، اکسیژن کمتری بـه ماهیچه ها و بافت ها میرسد کـه نتیجه ی آن احساس خستگی اسـت.
خستگی در زندگی روزمره ی مـا امری طبیعی اسـت، بنابر این ممکن اسـت گاهی تشخیص خستگی طبیعی از خستگی ناشی از کمبود آهن دشوار باشد. با این حال افرادی کـه دچار کمبود آهن هستند نشانه های دیگری هم دارند:
= خستگی
= پایین بودن انرژی
= دشواری در تمرکز
= بازدهی کم
رنگ پریدگی چهره
چیزی کـه بـه پوست مـا رنگی صورتی میدهد، هموگلوبین موجود در گلبول های قرمز خون اسـت. وقتی بدن کمبود آهن داشته باشد و نتواند هموگلوبین کافی برای گلبول های قرمز خون تولید کند، چهره ی مـا رنگ پریده میشود.
فرقی نمیکند رنگ اصلی پوست تان چـه باشد، اگر قرمزی درون لب ها، لثه، ناخن های دست و پلک پایین کمتر از معمول باشد، احتمالا علت آن کمبود آهن اسـت.
تنگی نفس / احساس درد در قفسه سینه
تنگی نفس یا احساس درد در قفسه ی سینه، بـه ویژه حین فعالیت بدنی، از دیگر نشانه های کمبود آهن اسـت. بدلیل کمبود هموگلوبین در گلبول های قرمز خون، اکسیژن کمتری در بدن توزیع میشود.
بدن سعی میکند از این طریق کمبود اکسیژن را جبران کند و اکسیژن بیشتری برای اندام ها تولید کند تا بتوانند عملکرد درستی داشته باشند. در نتیجه دچار تنگی نفس میشوید.
سرگیجه و سردرد
کمبود آهن میتواند باعث سردرد یا میگرن شود. چون بـه مغز اکسیژن کافی نمی‌رسد در نتیجه عروق خونی متورم میشوند و فشار ناشی از این مسأله منجر بـه سردرد یا میگرن میشود. علاوه بر این، کسانی کـه دچار کمبود آهن هستند ممکن اسـت دچار سرگیجه و احساس گیجی ای شوند کـه پیش از بیهوش شدن بـه وجود می‌آید.
وقتی سطح هموگلوبین بدن افت کند یا دائما پایین باشد، بدن از رسیدن اکسیژن مأیوس میشود و این نشانه های فیزیکی را بروز میدهد. علت سرگیجه، یا کمبود اکسیژن در مغز اسـت و یا پایین بودن فشار خون کـه در نتیجه ی ضعف در اکسیژن رسانی بـه قلب و عروق خونی بـه وجود می‌آید.
تپش قلب
نامنظم بودن ضربان قلب کـه بـه تپش قلب هم معروف اسـت، میتواند یکیدیگر از نشانه های کمبود آهن باشد. علت این مسأله پایین بودن سطح هموگلوبین اسـت، چون قلب وادار میشود برای رساندن اکسیژن بـه نقاط مختلف بدن بیشتر تلاش کند.
این مسأله منجر بـه نامنظم شدن غیر طبیعی ضربان قلب میشود و یا احساس می‌کنید قلب تان بطور نامنظمی سریع میزند. در موارد شدید، این کمبود میتواند منجر بـه نارسایی قلبی شود. اما این نشانه ها طبق معمولً دیرتر بروز میکنند و افرادی کـه دچار کمبود آهن هستند قبل از تپش قلب، علائم دیگری را تجربه میکنند.
صدمه دیدن پوست و مو
بدن پوست و مو را جزء اندام های حیاتی نمی‌داند. بهمین دلیل وقتی بدن دچار کمبود اکسیژن میشود، بخش هایی مثل اندام ها و بافت ها را در اولویت اکسیژن رسانی قرار میدهد کـه وظایف مهمی دارند.
با کمبود آهن، پوست و مو خشک و شکننده میشوند. علت این مسأله کمبود پروتئینی بنام فریتین اسـت چون این ماده برای پروسه ی ذخیره و رساندن تدریجی آهن بـه تمام نقاط بدن ضروری اسـت. وقتی ذخایر آهن در بدن کم باشد، ریزش مو، بـه ویژه در زنان یائسه بیشتر میشود.
متورم / دردناک شدن زبان و دهان
با یک نگاه بـه داخل دهان خود میتوانیم سرنخ های زیادی از وضعیت سلامتی مان بـه دست آوریم. یکی از همین موارد، کمبود آهن اسـت. برای مثال، اگر زبان متورم و ملتهب یا تغییر رنگ داده باشد، این مسأله یکی از علائم کمبود آهن اسـت.
مـا در بدن خود، پروتئینی بنام میوگلوبین داریم کـه آهن و اکسیژن را در بافت ماهیچه ای زبان ذخیره میکند. پایین بودن سطح میوگلوبین میتواند باعث دردناک، متورم و صاف شدن زبان شود. همچنین کمبود آهن میتواند منجر بـه خشک شدن دهان و ایجاد شکاف های قرمز رنگ و دردناک در گوشه های دهان شود.
شکنندگی ناخن ها
این نشانه چندان شایع نیست ودر مراحل پیشرفته تر کم خونی رخ میدهد. بـه این بیماری ناخن قاشقی یا کویلونیشیا گفته میشود. ناخن قاشقی نوعی بیماری ناخن اسـت کـه در اثر آن ناخن ها بـه شکلی غیر طبیعی نازک میشوند و قوس خودرا از دست میدهند، تخت و یا حتی تـو رفته میشوند.
در مراحل اولیه، ممکن اسـت ناخن ها شکننده شوند یا بـه اسانی بشکنند. این بیماری از میانه ی ناخن شروع شده و از آنجا ناخن فرو رفته و لبه های آن مثل یک قاشق گرد میشود.
بی قراری پاها
کمبود آهن در خون میتواند منجر بـه افت دوپامین شود؛ ماده ای شیمیایی در مغز کـه برای آنکه بتوانیم حرکت کنیم ضروری اسـت و میتواند باعث بـه وجود آمدن سندروم پاهای بیقرار شود. دوپامین مانند یک پیامرسان میان مغز و سیستم عصبی بدن عمل میکند تا بـه مغز کمک کند حرکت بدن را تنظیم و هماهنگ کند.
اگر سلول های عصبی آسیب ببینند، میزان دوپامین در مغز کاهش پیدا میکند کـه نتیجه ی آن گرفتگی های عضلانی و حرکات غیر ارادی بدن اسـت. در پایان روز سطح دوپامین بطور طبیعی افت میکند و احتمالا بهمین دلیل اسـت کـه در اغلب مواقع نشانه های سندروم پای بیقرار، ابتدای شب ودر طول آن شدت میگیرد.
شکم درد و ادرار خونی
بیماری همولیز درون عروقی در نتیجه ی کمبود آهن بـه وجود می‌آید ودر اثر آن گلبول های قرمز درون جریان خون تجزیه میشوند و آهنی کـه از آنها خارج شده، از طریق ادرار دفع میشود.
این بیماری گاهی در کسانی بـه وجود می‌آید کـه ورزش های سنگین بـه ویژه دو انجام میدهند و میتواند بـه عروق خونی کوچک پا آسیب بزند. بـه این حالت مارچ هماچوری گفته میشود.
نشانه های ثانویه کمبود آهن
این نشانه ها چندان شایع نیستند و میتوانند ناشی از بیماری های دیگری هم باشند: هوس های غیرمعمول: بیماری ای بنام هرزه خواری وجوددارد کـه در اثر آن فرد مبتلا میل عجیبی بـه خوردن چیزهایی دارد کـه ارزش غذایی ندارند.
این موارد میتواند مواد غیر مضری مثل یخ باشد، با این حال، بعضی افراد هم بـه مواد مضری مثل رنگ خشک شده، گرد و غبار یا انواع فلزات تمایل پیدا میکنند. این بیماری طبق معمول موقتی اسـت و عمدتا در کودکان و زنان باردار رخ میدهد.
اضطراب:
اضطراب دیگر نشانه ای اسـت کـه میتواند در اثر کمبود آهن بـه وجود بیاید اما این مشکل فقط در افرادی بـه وجود می‌آید کـه کم خونی مزمن دارند.
افرادی کـه دچار کمبود آهن هستند نرخ بروز بیماری های روانی «بـه ویژه اختلال کم توجهی بیش فعالی» و اختلالات مربوط بـه رشد در آنها بیشتر اسـت. شواهد زیادی وجوددارد کـه نشان میدهد کمبود آهن باعث بروز این مشکلات میشود و نقش آن فراتر از یک ارتباط محتمل با چنین بیماری هایی اسـت.
سردی دست و پا:
کسانی کـه از کم خونی رنج میبرند، کوچک ترین تغییر دمایی، جلوی گردش خون در دست و پای انها را میگیرد. در نتیجه، دستها و پاها دائما سرد هستند. در بدن اکسیژن کافی وجود ندارد تا بـه اندام های اصلی برسد و دستها و پاها بدون اکسیژن کافی باقی میمانند، در نتیجه سرد میشوند.
عفونت های مکرر:
کمبود آهن نه تنها میتواند کار مقاومت در برابر عفونت را برای بدن دشوارتر کند، بلکه میتواند مقابله با عفونت را درصورت وقوع سخت تر کند. کم خونی در نقص ایمنی ذاتی «طبیعی» و ایمنی سلولی تأثیر دارد. اگر تصور می‌کنید نشانه های کمبود آهن را دارید، بـه دکتر مراجعه کنید تا میزان آهن خون تان رابا آزمایش تعیین کند. بخاطر داشته باشید کـه قبل از مصرف هرگونه مکملی باید با دکتر مشورت کنید.
در ادامه نشانه های کمبود ویتامین C در بدن
ویتامین سی ماده ای ضروری برای رشد و ترمیم بافت سراسر بدن اسـت. بـه علاوه، این ویتامین برای ترمیم زخمها، جذب آهن و حفظ سلامتی استخوان ها لازم اسـت. ویتامین سی آنتی اکسیدانی قوی اسـت کـه بـه کاهش آسیب های ناشی از رادیکل های آزاد و جلوگیری از پیشرفت بیماری هایی مثل سرطان و بیماری قلبی کمک میکند.
خونریزی و التهاب لثه ها
بخشی از لثه ها از ماده ی کلاژن ساخته میشود، بهمین دلیل لثه ها نسبت بـه کمبود ویتامین سی حساس تر هستند. دراین حالت خون ریزی لثه ها بیشتر میشود.
از طرفی دیگر با توجه بـه نقش ویتامین سی در درمان زخمها، لثه ها دیرتر ترمیم میشوند. التهاب لثه ها هم بدلیل آن اسـت کـه ویتامین سی بعنوان یک آنتی اکسیدان بـه پیشگیری از التهابات بدنی کمک میکند.
خونریزی مکرر بینی
وقتی عروق خونی کوچک داخل بینی دچار پارگی میشوند خون دماغ می‌شویم، بنابر این خون ریزی مکرر بینی نشانه ی ضعف عروق خونی آن اسـت.
از آنجایی کـه دیواره ی عروق خونی با ماده ی کلاژن مستحکم میشود، کمبود ویتامین سی باعث تضعیف و پارگی این عروق و خون ریزی مکرر بینی میشود.
خشکی موها و موخوره
سلامت و درخشش موها نشانه ی مناسب بودن رژیم غذایی اسـت. اما وقتی موها خشک و دچار موخوره میشوند، ممکن اسـت دچار کمبود ویتامین سی باشید. استحکام و سلامت موها بـه ماده ی کلاژن بستگی دارد بنابر این کمبود ویتامین سی موها را ضعیف و شکننده میکند.
پایین بودن سرعت ترمیم زخم ها
بخشی از مکانیزم ترمیم بدن بـه ویتامین سی وابسته اسـت، در واقع دستگاه ایمنی بدن برای ترمیم زخمها و مقابله با عفونت بـه ویتامین سی نیاز دارد. این ویتامین بـه تولید کلاژن کمک میکند، ماده ای کـه نقش مهمی در استحکام بافتی کـه روی زخم تشکیل میشود دارد.
کمبود آهن
بدن مـا دو نوع آهن را جذب میکند: هِم و نانهِم. آهن هِم طبق معمول منابع حیوانی دارد و بـه اسانی جذب میشود، اما آهن نانهِم منابع گیاهی دارد «مثل اسفناج، کلم کیل، کلم بروکلی و غیره» و بـه سختی جذب میشود.
ویتامین سی بـه بدن کمک میکند آهن نانهِم را بهتر جذب کند. این ویتامین شاخص مهمی برای وضعیت آهن بدن اسـت و بهمین دلیل اسـت کـه اغلب کمبود آهن با کمبود ویتامین سی همراه اسـت.
پوست خشک، قرمز یا چروک خورده
ماده ی کلاژن باعث انعطاف پذیری و چروک نخوردن پوست میشود. بنابر این مصرف ویتامین سی بـه نرمی و انعطاف پذیری پوست کمک میکند.
بـه علاوه، این ویتامین بعنوان یک آنتی اکسیدان، آسیب پوستی ناشی از پرتوهای فرابنفش ودر نتبجه خطر آفتاب سوختگی را کاهش میدهد.
کبودی مکرر پوست
پوست زمانی کبود میشود کـه عروق خونی کوچک زیر سطح پوست دچار پارگی میشوند. اگر پوست تان بـه سادگی کبود میشود، این مسأله میتواند نشانه ی ضعف دیواره ی عروق خونی باشد. بخش عمده ی دیواره ی این عروق از ماده ی کلاژن ساخته میشود.
عفونت های مکرر
ویتامین سی بـه تولید گلبول های سفید خون کمک میکند. این گلبول ها بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند و بـه باکتریها و ویروس ها حمله میبرند.
بـه علاوه این ویتامین، بعنوان یک آنتی اکسیدان بـه حفظ سلامتی سلول های ایمنی کمک میکند و بـه این ترتیب این سلول ها بهتر میتوانند با عفونت ها مقابله کنند. ابتلای مکرر بـه عفونت های مجروح یا عفونت های شایعی مثل آنفولانزا، عفونت ادراری یا گلودرد اترپتوکوکی نشان دهنده ی ضعف سیستم ایمنی بدن اسـت.
احساس خستگی و نوسانات خلقی
احساس خستگی نشانه ی تعداد زیادی از بیماری ها و انواع کمبود مواد مغذی اسـت، اما وقتی این مسأله با نشانه های دیگری همراه باشد احتمالا دچار کمبود ویتامین سی هستید.
این ویتامین نقش مهمی در تولید انرژی بدن و ثبات خلقی دارد. مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین سی روحیه را بالا میبرد، خستگی را کم میکند، انرژی را زیاد میکند و احساس افسردگی را کاهش میدهد.
افزایش وزن
وقتی خستگی ناشی از کمبود ویتامین ادامه پیدا میکند، این مسأله نشان دهنده ی آن اسـت کـه روند تولید انرژی در بدن شـما کاهش یافته و فرآیند سوخت و ساز مختل شده اسـت. کاهش سرعت سوخت وساز بدن باعث افزایش وزن میشود.
بـه علاوه ، تحقیقات نشان داده اسـت کـه کمبود ویتامین سی در جریان خون با افزایش چربی بدن و چاقی مرتبط اسـت، در حالیکه مصرف این ویتامین فرآیند چربی سوزی را افزایش میدهد و کاهش یا ثابت نگه داشتین وزن را راحت تر میکند.
متورم و دردناک شدن مفصل ها
از آنجایی کـه بخش عمده ی غضروف مفصل ها از ماده ی کلاژن ساخته شده، کمبود ویتامین منجر بـه کاهش این لایه ی میانی استخوان ها و دردناک شدن مفصل ها میشود.
این مسأله باعث التهاب و متورم شدن مفصل ها شده و بدلیل کمبود ویتامین، بدن شـما توانایی کمتری در واکنش بـه این التهاب دارد.
